Het kan geen toeval zijn dat Lutz Jacobi, Tweede Kamerlid voor de PvdA en voormalig voorzitter van o.m. GGD Fryslân, tijdens haar toespraak en vlak voor haar startschot vertelde dat meedoen belangrijker is dan winnen, en dat uitgerekend in de LUTS het noodlot toesloeg waardoor de winst en het baanrecord niet meer zo zeker waren als in de halen ervoor.

Maar dat is op de zaken vooruit lopen. De 201,2 kilometers zouden afgelegd worden door 5 roeikoppels in combinatie met 2 stuurvrouwen in 24 etappes die door de jaren heen hun strategisch belang hebben bewezen.

Over de stuurvrouwen hoefde niet lang gediscussieerd te worden, je kunt immers niet om Jitske “Jip” de Jong en Susan “Suus” Reedijk heen (kleine mensen hebben afkortingen nodig). Wat betreft roeiers zijn er echter toch enkele grote namen gesneuveld in het selectieproces. Zelfs voormalig wereldkampioen Dennis Beemsterboer haalde “the cut” niet. Namen en blikken tellen niet. Door om het hardst te roeien naar de sluizen en terug waren het uiteindelijk de volgende koppels die de eer van Gyas moesten hooghouden op de Friese wateren:
- Sam Kamminga en Alexander Groot
- Wim Bakker en Pieter Jan van Doormaal
- Tom Weersink en Sybolt Okke de Vries
- Rogier Blink en Jan-Willem Gabriëls
- Govert Pellikaan en Maarten de Witt

Het was bekend dat drie ploegen voor de eindzege zouden strijden. De Zwolsche, winnaar van vorig jaar, was ondanks hun inschrijving in het veteranenveld gebrand om de titel te prolongeren. Maar ook Team Lac Léman (TLL) kon zeker met de winst aan de haal gaan. Deze Duitse ploeg, die in 2006 verraste met een tweede plaats, roeit jaarlijks de Tour du Leman, een marathonwedstrijd over het meer van Genève. Een geduchte tegenstander die hard roeit, maar nog wel eens problemen heeft met de route. Vorig jaar voeren de mannen onder andere tussen Stavoren en Hindeloopen verkeerd, waarna de achterstand te groot was om weer bij te komen.
Het beloofde een mooie strijd te worden.

Sluit nu spreekwoordelijk de ogen en laat je meenemen naar de Prinsentuin te Leeuwarden, alwaar het startschot galmde. Dit startschot luidde de eerste etappe in, richting Bartlehiem, waar gewisseld zou worden vlakbij het bekende bruggetje. De eerste halen van Sam en Alexander in een C2x+ op Friese wateren waren krachtig, maar ondanks het feit dat Team Lac Léman 21 seconden na Gyas van start was gegaan, waren het de Duitsers die als eerste Bartlehiem wisten te bereiken. Ook bij de Klaarkampsterbrug, op de heenweg naar Dokkum, was het TLL dat als eerste langsvoer. Maar in Dokkum wist de Ombra de koplopers te passeren tijdens hun wissel. Op het moment dat Jan-Willem en Rogier het schip overnamen van Tom en Sybolt, opnieuw bij de Klaarkampsterbrug, kwam TLL net voorbij varen. Maar toen zij de grote mannen uit Groningen met hoge snelheid op zich af zagen denderen lieten ze van schrik lopen, bang om door de Friese Speedboot overvaren te worden, bang voor Olympische poep.

Bij de wissel in Leeuwarden, na ruim 50 km, was het gat 1:10 minuut. Voor het clubhuis van Wetterwille maakten Govert en Maarten na een degelijke pot roeien plaats voor Sam en Alexander, inmiddels was het pikdonker. De Zwolsche, (bewust?) iets minder zichtbaar door een startverschil van 8:42 minuut op Gyas, deed 4:07 minuut langer over het traject van en naar de Friese hoofdstad. Op het stuk naar de wissel in Weidum, waar het riet langs de Swette een soepele overgang bijna onmogelijk maakte, roeiden Sam en Alexander vlak achter het snelle koppel van TLL; zij hadden anderhalve minuut op hen prijsgegeven, maar voeren wederom boven baanrecordsnelheid.

Voor het wisselpunt in Deersum was aan de kant al bekend dat Wim en Pieter Jan voorbij TLL waren gegaan, Jitske kondigde dit heuglijke feit aan via de handsfreeverbinding met de volgauto. Wederom waren de Duitsers niet zeker van de route, wat hen ertoe bewoog midden op een lang recht stuk de boot stil te leggen om eens goed te overleggen. Het nemen van de verkeerde afslag in Leeuwarden afgelopen jaar heeft toch zijn littekens en gevoelens van onzekerheid achtergelaten. Gevoelens die niet thuishoren in de Friese nacht.

In Sneek zou een beetje onzekerheid wellicht wel op haar plaats zijn geweest, wanneer de stuur van de Duitse boot kostbare minuten verspeelde door deze stad niet goed uit het hoofd te hebben geleerd. Hierdoor was de voorsprong bij de stempelpost in de derde stad die aangedaan werd, bekend van zijn hoogstaande nachtelijke soepaanbod, opgelopen tot een kleine 10 minuten. Vanaf dit punt was de titelverdediger uit Zwolle weer de grootste concurrent van Gyas, met een achterstand van 5:51 minuut. Het leek erop dat TLL wederom het gebrek aan Frieslandervaring niet kon compenseren met zijn hoge bootsnelheid. Het uitvallen van een roeier door een blindedarmontsteking werkte ook zeker niet in hun voordeel.

Het gat met de Zwolsche was in Sloten uitgebouwd tot een krappe 7 minuten. Goed stuurwerk zorgde ervoor dat het Slotermeer tweemaal in een rechte lijn werd overgestoken door de Groningers. De veteranen uit Zwolle waren daarin minder goed geslaagd. Toen zij voor de tweede maal het meer over moesten roeien werd de Jachthaven gemist waardoor hun achterstand bij de stempelpost bij het treinstation van Stavoren ruim 12 minuten bedroeg. En dat terwijl juist op dit deel van de race Wim en Pieter Jan een ongunstige ontmoeting met een dwarsliggende kano hadden. Door de klap schoot het voetenbord van Pieter Jan los waardoor Wim een flink stuk alleen heeft moeten roeien, terwijl Pieter Jan in de hevig schokkende boot zijn voetenbord weer vast moest zetten.
Hoogmoed komt voor de val. Hans had zojuist in de auto een nieuw tijdschema bedacht waarmee het baanrecord aangescherpt zou worden naar een tijd onder de 16 uur. De Friese goden hadden het zo niet gewild, niet in 2009.

In Stavoren waren pas 120 kilometers afgelegd door de ploegen. Maar als de koperen ploert eenmaal boven de horizon staat, neemt de kans op missers af. In de steden na Stavoren heeft het verschil met de Zwolsche constant tussen de 10 en 15 minuten geschommeld. Lac Léman zat daar weer ongeveer 10 minuten achter. De winst was in Stavoren reeds veilig, maar er was nog altijd dat baanrecord. Die 16:45:57 moest uit de boeken. En na de altijd verraderlijke nacht liep de Ombra nog steeds 20 minuten voor op schema.

Het was in Woudbrug, vlak voordat Rogier en Jan-Willem weer het water op moesten, dat de eerste riep, deels uit arrogantie, deels uit de angst volgend jaar de helse tocht nogmaals te moeten ondergaan; “Laten we er dan ook maar meteen een half uur vanaf halen, daar gaat toch nooit meer iemand onder. Dan hoef ik ook niet meer terug te komen naar Friesland!” Na deze uiterst motiverende woorden werden in de daaropvolgende etappes nog 5 minuten extra van geplande aankomsttijd afgeknabbeld met als uiteindelijk resultaat een recordtijd van 16:19:34 uur. Wel erg dicht bij de psychologische grens van 16 uur. Rogier is er gewoon weer bij volgend jaar. 20 minuten harder moet ook wel lukken.

“De voorwaarde is een goede bootsnelheid, daarna is het gewoon minder fouten maken dan de rest.” Zo sprak Hans, die de wereld weer eens in één zin dacht te kunnen dekken. Maar het kwam wel zo uit. De drie ploegen ontliepen elkaar niet in bootsnelheid, maar toch trok Gyas dit jaar aan het langste eind. De roeiers zijn dit jaar weer tot het naadje gegaan, de stuurvrouwen kenden het parcours op hun duimpjes, het materiaal was in orde en de begeleiding deed wat er moest gebeuren.
Alles leuk en aardig, maar volgend jaar moet het harder.